Opnieuw praat de gemeenteraad deze donderdag over Feyenoord City. Vorige week onthulde het AD dat de voetbalclub, die diep in de financiële problemen zit, een aanbod van 50 miljoen van vastgoedondernemer Aat van Herk heeft afgeslagen. Dat geld had gebruikt kunnen worden om de Kuip over te kopen en schulden af te lossen. Deze week ging het gerucht dat ook een grote investeerder in de nieuwbouwplannen is afgehaakt.

Reden voor Leefbaar-fractievoorzitter Robert Simons om Feyenoord City opnieuw op de politieke agenda te zetten. “Als er inderdaad een grote financier afhaakt, dan is het einde verhaal voor Feyenoord City. We moeten voorkomen dat we in dezelfde situatie komen als met het Warmtebedrijf: dat de gemeente straks vastzit aan een prestigeproject en miljoenen moet bijdragen omdat Feyenoord in de financiële problemen zit.”

In mei 2017 stemde de gemeenteraad in met de plannen voor Feyenoord City: een nieuwe woonwijk met als grote aanjager een nieuw stadion. In de oorspronkelijke planning zou de financiering op 1 januari 2019 rond moeten zijn, in december 2019 zou de eerste paal de grond ingaan. Inmiddels zijn we twee jaar verder en is er nog geen geld, laat staan een paal in de grond. Bovendien is Feyenoord na een coronajaar van voetballen in lege stadions, ook in de financiële problemen gekomen.

Maar financiering of niet, de projectontwikkeling dendert door. Niet alleen de politiek, ook bedrijven in de omgeving beginnen zich daarover zorgen te maken. Onderzoekscollectief Spit en Vers Beton zagen een aantal beroepschriften in van bedrijven die volgende maand naar de Raad van State – de hoogste bestuursrechter – stappen, om het nieuwe bestemmingsplan tegen te houden.

Begrijp Hans Heijmen, één van deze bezwaarmakers, niet verkeerd. De exploitant van varend evenementenbureau Constant in Beweging is absoluut geen tegenstander van Feyenoord City. “Het is een mooi, ambitieus, typisch Rotterdams project. Dat juichen wij toe. Maar we zijn wel verbaasd dat ze nu al beginnen. Want Feyenoord heeft zelf nog niet eens ja gezegd tegen het nieuwe stadion.”

Constant in Beweging verhuurt schepen aan groepen voor feesten, partijen en congressen. De Rotterdamse opstapplek ligt aan de Piet Smitkade op de Veranda. Heijmen hoorde van een ambtenaar dat de gemeente in juni al wil beginnen met landaanwinning in de Nieuwe Maas, een paar honderd meter verderop. “Wij hebben daar geïnvesteerd in een ponton’, zegt Heijmen. Een ponton is een drijvend platform. ‘Dat willen we wel kunnen blijven gebruiken. Er komt een drie meter hoge strekdam. Kunnen wij met onze schepen dan nog veilig aanmeren? Wat zijn de gevolgen voor de bereikbaarheid?” Zolang dat niet duidelijk is, eist het bedrijf bij de rechter dat er een streep gaat door het nieuwe bestemmingsplan, de omgevingsvergunningen en de al afgegeven watervergunningen van Rijkswaterstaat en het waterschap.

Heijmen is één van de ongeveer tien ondernemers die volgende maand bij de Raad van State in beroep gaat tegen de gemeentelijke plannen met Feyenoord City. Onder hen zijn twee tankstations, Daka Sport, Shurgard, Pathé Bioscopen en Evides. Ook de Van Herk Groep, van de vastgoedmiljardair die Feyenoord een investering van 50 miljoen aanbood, stapt naar de hoogste bestuursrechter. Net als enkele tientallen omwonenden en supporters.

Rode draad van de beroepschriften: de gemeente loopt te hard van stapel door nu al een bestemmingsplan en een omgevingsvergunning af te geven, terwijl Feyenoord zelf nog altijd geen knoop heeft doorgehakt over de komst van een nieuw stadion, en de financiering ervan hoogst onzeker is.

Net als Constant in Beweging gaat ook Pathé naar de rechter. De bioscoop, met een vestiging bij De Kuip, zou in het nieuwe bestemmingsplan plaats moeten maken voor woningen. Daar wil Pathé best aan meewerken, maar het bedrijf heeft geen zin om zich vast te leggen op plannen die misschien helemaal niet doorgaan.

“Het is de omgekeerde wereld”, zegt advocaat Bart-Jan Walraven, die onder meer een groep omwonenden bijstaat. “Normaal gesproken moet bij het maken van een bestemmingsplan de financiële haalbaarheid zijn aangetoond. Maar nu is de financiering nog onzeker. Sterker nog, Feyenoord zelf heeft nog niet eens een besluit genomen. Het lijkt erop of de gemeente het bestemmingsplan heeft vastgesteld als een soort glossy om investeerders over de streep te trekken.”

Ook drinkwaterbedrijf Evides stapt naar de Raad van State. Het nutsbedrijf trok al in 2016 aan de bel, omdat er precies onder de toekomstige voetbaltempel drie belangrijke waterleidingen lopen. Na lang onderhandelen sloten Evides en de projectorganisatie Feyenoord City in de zomer van 2019 een akkoord over de inpassing van die leidingen in het ontwerp, én over de kosten daarvan.

Toch heeft Evides een beroepschrift ingediend tegen de vergunning voor de bouw van het nieuwe stadion. Het bedrijf maakt zich zorgen over de bescherming van de leidingen tijdens de bouw. De bouwplannen zijn inmiddels gewijzigd, zonder dat Evides daarmee akkoord is. Zo moet de leidingenstrook onder het stadion gebruikt gaan worden als opslag. En er is minder ruimte tussen de funderingsbalken. Evides wil de rechten op de strook met leidingen voor langere termijn beter vastgelegd zien, met de garantie dat de leidingen volledig bereikbaar blijven en goed kunnen worden onderhouden. Het waterbedrijf laat weten constructief in overleg te zijn met de gemeente en Feyenoord City. “Het is vooral een kwestie van administratief de puntjes op de i zetten”, aldus woordvoerder Dé van de Riet.

Stadion op Zuid, de groep van verontruste Feyenoord-supporters die fans opriep ook naar de Raad van State te stappen, is blij dat de gemeenteraad Feyenoord City weer bespreekt. “Feyenoord lijkt zelf geen regie meer te hebben over de plannen”, zegt woordvoerder Marijke Mulder. “Het college van Burgemeester en Wethouders negeert de noodsignalen, terwijl er miljoenen gemeenschapsgeld op het spel staan. Het is tijd dat de gemeenteraad de regie neemt.”

De vraag die boven de markt blijft hangen: wie gaat het nieuwe Feyenoord-stadion van een half miljard euro betalen? In een reactie laat Feyenoord City weten dat geen van de investeerders waarmee nu wordt gesproken, is afgehaakt. Een stand van zaken kan de projectorganisatie niet geven, omdat gesprekken met potentiële financiers vertrouwelijk zijn. Maar nu supporters, politici én bedrijven beginnen te morren, moet het antwoord op die vraag niet te lang meer op zich laten wachten.

Dit is een co-productie van onderzoekscollectief SPIT en Vers Beton.